Siêu âm có biết gan nhiễm mỡ không? Cần làm gì khi được chẩn đoán gan nhiễm mỡ

► Tìm hiểu về bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ còn gọi là gan thấm mỡ, hay thoái hóa mỡ gan. Đó là tình trạng mỡ (chủ yếu là triglycerides) tích tụ trong gan tới hơn 5% trọng lượng gan. Triệu chứng thường thấy là chứng gan to kín đáo, gia tăng vừa phải các men gan và phosphatase kiềm.

Nếu chia theo tổn thương giải phẫu bệnh (có liên quan đến độ nặng và khả năng hồi phục) thì gan nhiễm mỡ có ba nhóm: gan nhiễm mỡ đơn thuần, viêm gan do thoái hóa mỡ và xơ gan. Nếu phân theo nguyên nhân thì gan nhiễm mỡ có thể chia làm hai nhóm chính: do rượu (AFLD) và không do rượu (NAFLD).

Nhóm không do rượu là một nhóm rất lớn và có rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Trên thực tế, phần lớn trường hợp gan nhiễm mỡ là hậu quả của lối sống lười vận động, ăn nhiều chất béo và đường, uống nhiều rượu, bia. Bệnh nhân không có triệu chứng gì nên thường chỉ phát hiện khi siêu âm.

Gan nhiễm mỡ

Xem ngay: >>> 10 dấu hiệu nhận biết sớm bệnh gan nhiễm mỡ có thể bạn chưa biết
 

► Siêu âm có biết gan nhiễm mỡ không?

Ngoài kiểm tra men gan thì siêu âm gan nhiễm mỡ là phương pháp được ưa chuộng nhất hiện nay. Bởi vì độ chính xác rất cao và an toàn mà chi phí thì lại thấp.

Gan nhiễm mỡ (GNM) là một vấn đề các bác sĩ khám siêu âm phải đương đầu hàng ngày. Trong chẩn đoán và xử trí gan nhiễm mỡ vẫn còn một số điều chưa thống nhất, gây khó khăn cho bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân.

Siêu âm hoàn toàn biết được gan nhiễm mỡ Siêu âm gan là phương pháp được sử dụng những sóng âm có tần số cao, tiếp xúc với từng vùng cơ thể ở cùng gan, dựa vào những sự phản xạ sóng âm để tạo ra hình ảnh cơ quan bên trong cơ thể. Khi siêu âm gan, bác sĩ sẽ dùng máy siêu âm với dụng cụ phát sóng siêu âm áp được vào vùng bụng trên bên phải của người bệnh để quan sát hình ảnh của gan được tạo ra và hiển thị thông qua màn hình máy tính, qua đó siêu âm gan giúp phát hiện được những bất thường trong cấu trúc gan như khối u gan, gan xơ hóa, cũng như các tổn thương nặng nề từ gan.

Về hình thái của gan khi thực hiện siêu âm phát hiện bệnh gan nhiễm mỡ, sẽ xuất hiện những đốm sáng rải rác hoặc quy về từng khu, tình trạng này sẽ tùy theo mức độ nhiễm mỡ ở gan. Hệ thống mạch bên ngoài ở trên gan không rõ rệt hoặc không thể nhìn thấy được. Khi rà soát qua tĩnh mạch cửa hoặc tĩnh mạch trên gan và cơ hoành, không báo hiệu âm phản hồi. Âm vang của máy sẽ giảm ở mặt sau gan. Lúc này có thể thấy rõ hình ảnh của lá gan và bờ rìa của gan.

► Siêu âm phát hiện bệnh gan nhiễm mỡ như thế nào

Siêu âm gan nhiễm mỡ là phương pháp giúp bác sĩ phát hiện lá gan của bạn đang bị nhiễm mỡ trong giai đoạn nào, từ đó giúp chẩn đoán bệnh chính xác. Thông thường siêu âm phát hiện bệnh gan nhiễm mỡ bao gồm 3 cấp độ chính:

- Gan nhiễm mỡ độ một
Lúc này, siêu âm có thể cho chúng ta thấy rõ cơ hoành và giới hạn đường tĩnh mạch trong gan, độ hồi âm ở nhu mô lan tỏa tăng nhẹ và mức hút ẩm thấp.

- Gan nhiễm mỡ độ hai
Ở cấp độ 2, siêu âm chỉ ra độ hồi âm ở nhu mô lan tỏa gia tăng hơn và mức hút âm cũng tăng. Có thể xác định các tĩnh mạch trong gan và cơ hoành nhưng không rõ rệt.

- Gan nhiễm mỡ độ ba
Mức hút âm và độ hồi âm ở nhu mô lan tỏa tăng nhiều. Rất khó xác định cơ hoành và khó nhìn thấy những tĩnh mạch trong gan.

Việc siêu âm giúp phát hiện bệnh gan nhiễm mỡ có thể xác định được tình trạng gan nhiễm mỡ, tuy nhiên các bác sĩ cũng có thể sẽ kết hợp cùng sinh thiết gan nếu như khi siêu âm cho thấy những dấu hiệu không rõ ràng. Bên cạnh đó, việc thực hiện bổ sung các loại xét nghiệm virus hay đánh giá, kiểm tra chức năng gan cũng giúp bác sĩ chẩn đoán được tình trạng của gan và những nguy cơ tiềm ẩn khác.

Siêu âm có thể phát hiện bị gan nhiễm mỡ

► Siêu âm gan nhiễm mỡ có chính xác không?

Chẩn đoán chính xác nhất là dựa vào kết quả giải phẫu bệnh sau khi sinh thiết. Tuy nhiên, ít ai muốn làm sinh thiết gan chỉ vì gan nhiễm mỡ đơn thuần. Do đó, chẩn đoán gan nhiễm mỡ chủ yếu dựa vào siêu âm. Tuy nhiên việc chẩn đoán hay phân độ bằng phương pháp siêu âm gan nhiễm mỡ hiện nay phụ thuộc hoàn toàn vào con mắt của bác sĩ làm siêu âm và có tính chủ quan rất cao. Vì thế có khá nhiều trường hợp chẩn đoán nhầm hay quá lố do bác sĩ siêu âm thiếu kinh nghiệm hoặc việc cài đặt máy siêu âm không chính xác gây ra.

Nhưng siêu âm được ưa chuộng vì chi phí thấp và an toàn, đồng thời có độ nhạy và độ đặc hiệu khá cao trong việc phát hiện gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, có một số chi tiết cần cân nhắc:

- Siêu âm gan nhiễm mỡ sẽ có kết quả kém chính xác nếu bệnh nhân bị béo phì do sự cản âm của lớp mỡ dày dưới da.

- Siêu âm gan nhiễm mỡ kém chính xác nếu bệnh nhân có bệnh gan mãn tính khác, đặc biệt là viêm gan.

- Siêu âm không phân biệt được gan nhiễm mỡ đơn thuần hay có viêm gan do thoái hóa mỡ (NASH: Non alcoholic steatohepatitis).

Như vậy, khi siêu âm thấy gan nhiễm mỡ bạn dừng quá lo lắng, chỉ cần đi khám định kỳ để theo dõi bệnh, tuân thủ đúng pháp đồ điều trị kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục thường xuyên thì có thể đẩy lùi được bệnh gan nhiễm mỡ. Nếu những người thường uống rượu bia thì nên dừng ngay hoặc hạn chế mức tối đa để bệnh không tiến triển nặng hơn.

► Các phương pháp chẩn đoán gan nhiễm mỡ hiệu quả

Ngoài cách sử dụng siêu âm để chẩn đoán gan nhiễm mỡ, một số phương pháp dưới đây cũng giúp bác sĩ phát hiện và chẩn đoán bệnh chính xác cụ thể là:

- Xét nghiệm máu:
Để xác định tình trạng, các bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm công thức máu, trong đó bao gồm những kiểm tra về chỉ số mỡ trong máu như: cholesterol, triglycerides, HDL – cholesterol…

Ngoài ra còn có các chỉ số men gan khác như: AST, AU; xét nghiệm các chỉ số đường máu, kiểm tra chức năng gan…

- Sinh thiết gan:
Đây là phương pháp cho độ chính xác rất cao, bệnh nhân sẽ được lấy tế bào gan đem đi phân tích, kết quả cho thấy lượng mỡ trong gan nhiều quá mức quy định có thể kết luận bệnh nhân mắc gan nhiễm mỡ. Tuy vậy, đây cũng là phương pháp đòi hỏi sự phức tạp, có thể gây đau đớn, bệnh nhân nên cân nhắc trước khi thực hiện.

So với phương pháp chuẩn đoán gan nhiễm mỡ bằng siêu âm thì phương pháp sinh thiết gan cho ra kết quả cụ thể, rõ ràng và độ chính xác cao hơn. Tuy nhiên phương pháp này khá phức tạp và nguy hiểm nên không phải trường hợp nào cũng được thực hiện.

Sinh thiết gan

► Khi được chẩn đoán gan nhiễm mỡ

Nếu được cho biết bị gan nhiễm mỡ, bạn không nên lo lắng, hoảng sợ mà nên kiểm tra lại ý kiến người thứ hai, có thể là một bác sĩ chẩn đoán hình ảnh khác để có được ý kiến khách quan và độc lập.

Nếu có điều kiện, CT hay MRI đều có thể giúp khẳng định tình trạng gan không nhiễm mỡ với độ chính xác bằng hoặc cao hơn cả siêu âm. Sinh thiết gan không cần thiết vì lợi bất cập hại.

Nếu kiểm tra lại vẫn nghĩ đến gan nhiễm mỡ, bạn cũng không cần phải lo lắng, vì như đã nói trước, gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng, diễn tiến lành tính và ít khi đưa đến biến chứng.

Tuy nhiên, bạn cần xét nghiệm các men gan. Nếu men gan không cao hoặc chỉ tăng nhẹ, tình trạng tổn thương gan không đáng kể và thường không cần điều trị đặc hiệu về gan. Ngược lại, men gan tăng cao là dấu hiệu báo động có viêm gan và có khả năng đưa đến các di chứng nặng hơn về sau.

Trong đa số trường hợp, gan nhiễm mỡ không phải là vấn đề chính mà cần xác định được nguyên nhân gây bệnh, đồng nghĩa với việc xác định được phác đồ điều trị đúng nhất cho mỗi người bệnh, như thay đổi chế độ ăn (ít đường bột, nhiều rau củ), thay đổi chế độ sinh hoạt, tập luyện, kiểm soát đường máu hay mỡ máu... Khi nguyên nhân sinh bệnh được loại trừ, tình trạng gan nhiễm mỡ sẽ tự cải thiện.

► Một số lời khuyên dành cho bệnh nhân gan nhiễm mỡ

1. Thực phẩm người gan nhiễm mỡ nên ăn

- Ăn nhiều rau củ quả

Rau, củ, quả: đây là những thực phẩm lý tưởng cho người bệnh gan nhiễm mỡ vì có tác dụng hạ cholesterol trong máu và tế bào gan.  Ví dụ như là:

Ngô: chứa nhiều acid béo không no, có khả năng thúc đẩy quá trình chuyển hóa của chất béo nói chung và cholesterol nói riêng.

Nấm hương: chứa nhiều chất làm giảm lượng cholesterol trong máu và tế bào gan.

Lá sen: giảm mỡ máu, gairm béo và chống sự tích tụ mỡ trong tế bào gan. Dùng để uống hoặc nấu cháo lá sen.

Rau cần: chứa nhiều virtamin, tác dụng mát gan, hạ cholesterol, thúc đầy quá trình bài tiết các chất thải và làm sạch huyết dịch.

Những loại rau tươi như cải xanh, cải cúc, rau muống…những loại quả như cà chua, mướp đắng, dưa gang, dưa chuột…có công dụng gải nhiệt làm mát gan, thanh nhiệt…

Nên ăn nhiều rau củ quả tươi

- Dầu thực vật:

Người bệnh gan nhiễm mỡ nên kiêng mỡ động vật và thay vào đó là nên sử dụng các loại dầu thực vật như dầu lạc, dầu vừng, dầu đậu tương…những loại dầu này chứa nhiều acid béo không no có tác dụng làm giảm cholesterol.

- Cá tươi, nhộng tằm:

Những loại cá tươi hay nhộng tằm được xem là 1 trong những thức ăn rất tốt cho gan trong trường hợp bị gan nhiễm mỡ nhờ có khả năng hạn chế lượng cholesterol cũng như củng cố chức năng gan.

- Hoa atisô:

Người bệnh gan nhiễm mỡ có thể dùng hoa atisô để hầm với nấm hương và tàu hủ ki để bổ sung dinh dưỡng và tốt cho gan.

- Bưởi, cam chanh, táo:

Ngoài ra các loại quả như bưởi, cam, chanh táo cũng rất có ích cho việc điều trị gan nhiễm mỡ. Trong quá trình điều trị bệnh thì bệnh nhân cần tránh những công việc áp lực cao và việc nặng nhọc, nên nghĩ ngơi xã hơi và rèn luyện thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe và hỗ trợ điều trị để có hiệu quả cao.

2. Thực phẩm người gan nhiễm mỡ không nên ăn

- Không nên ăn nhiều thịt:

Bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ cũng không nên ăn thịt nhiều, đặc biệt là các loại thịt đỏ vì chất đạm (protein) cũng sẽ phải chuyển hóa ở gan, làm tăng gánh nặng cho gan. Người bệnh nên ăn nhiều cá tươi, nhất là những loại cá được đánh bắt dưới sông. Nhộng tằm cũng là một loại thức ăn cần thiết trong các trường hợp gan nhiễm mỡ vì có tác dụng giảm cholesterol và cải thiện chức năng gan.

- Hạn chế gia vị cay nóng:

Không chỉ những thực phẩm liên quan đến động vật mà những gia vị thông thường hằng ngày cũng được xếp vào danh sách kiêng cử đối với người mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Những gia vị như: tiêu, ớt, tỏi, gừng, củ riềng…người bệnh cần cẩn thận khi sử dụng vì những gia vị này cay và nóng sẽ làm gan chúng ta “không khỏe”.

Hạn chế gia vị cay nóng

- Tránh ăn trái cây nhiều năng lượng, khó tiêu:

Những trường hợp gan nhiễm mỡ có kèm viêm gan vừa hoặc nặng, nên cẩn thận khi ăn những loại trái cây có chứa nhiều năng lượng và khó tiêu như sầu riêng, mít…

3. Chế độ sinh hoạt, tập luyện khoa học

- Tăng cường vận động:

Đi bộ là quan trọng nhất, nếu đi bộ 5.000 bước mỗi ngày sẽ cải thiện đáng kể sức khỏe. Đi 10.000 bước giúp giảm cân. Nếu đi bộ ít, mỗi tuần tập thể dục nặng khoảng 1 – 2 giờ.

- Không uống rượu bia, chất kích thích:

Đặc biệt người bệnh gan nhiễm mỡ phải kiêng rượu bia. Khi bị bệnh mà người bệnh vẫn tiếp tục uống rượu bia sẽ làm quá trình chuyển đến xơ gan và ung thư gan nhanh hơn rất nhiều. Đồng thời khi uống bia, rượu gan phải hoạt động nhiều hơn để đào thải các chất độc hại ở trong bia rượu ra khỏi cơ thể. Người bệnh cần đặc biệt kiêng bia rượu để việc điều trị bệnh nhanh có kết quả nhất.

- Giảm cân chậm:

Tính BMI cơ thể, nếu bạn thuộc nhóm thừa cân hay béo phì thì cần thực hiện chế độ giảm cân từ từ. Mỗi tuần giảm 0,5 kg là hợp lí nhất, chỉ cần giảm 2,5 – 5 kg là đảm bảo tình trạng nhiễm mỡ gan giảm đáng kể. Lưu ý, nếu giảm quá 2 kg mỗi tuần là rất nguy hiểm, tình trạng gan nhiễm mỡ sẽ nặng hơn, chức năng gan sẽ suy giảm.

-  Quản lí trọng lượng cơ thể: Không để thừa cân và béo phì, tăng cường ăn giàu chất xơ.

- Thăm khám sức khỏe định kỳ:

Theo dõi sức khỏe định kỳ và làm theo những chỉ dẫn từ bác sĩ chuyên khoa chính là điều mà người bệnh gan nhiễm mỡ nên làm để cải thiện căn bệnh của mình. Đây là điều mà bất cứ người bệnh gan nhiễm mỡ nào cũng cần quan tâm và thực hiện nếu không muốn bệnh của mình tiến triển xấu.

Ngoài ra các khuyên gia khoa gan khuyên rằng nên kết hợp sử dụng thêm thực phẩm chức năng Funadin giúp giảm mỡ gan, giải độc, hạ men gan giúp nhanh chóng cải thiện sức khỏe và các tổn thương gan.

Bài viết là lời giải đáp cho thăc mắc siêu âm có biết gan nhiễm mỡ không. Nếu đang bị gan nhiễm mỡ thì cũng đừng vì thế mà cảm thấy bi quan. Người bệnh hoàn toàn có thể đảo ngược lại tình hình bằng việc duy trì chế độ ăn uống hợp lý, luyện tập thể dục thể thao, tinh thần thoải mái và tránh xa bia rượu để giúp cơ thể có được sức khỏe tốt và đẩy lùi căn bệnh này.

____________________________
Bài liên quan:
>>> Bật mí cách chữa gan nhiễm mỡ bằng tỏi đen hiệu quả nhất
>>> Bệnh gan nhiễm mỡ có tác hại gì không? Những tác hại không ngờ của bệnh gan nhiễm mỡ
>>> Góc hỏi đáp: Người gầy có bị gan nhiễm mỡ không?