U xơ vú ở phụ nữ trẻ: Khi nào cần mổ, khi nào chỉ theo dõi?

1. U xơ vú là gì và vì sao lại hình thành?

U xơ vú (fibroadenoma) là một loại u xơ lành tính, hình thành do sự tăng sinh bất thường của mô liên kết và ống tuyến trong vú. Khối u thường tròn, rắn, di động dễ dưới da và không gây đau. Khi sờ vào, người bệnh có thể cảm nhận được cục nhỏ, trơn, có thể dịch chuyển nhẹ khác biệt với các khối u ác tính thường cố định, bờ không rõ và kèm đau nhức.

Ở phụ nữ trẻ, u xơ vú xuất hiện nhiều hơn do hoạt động nội tiết tố mạnh. Sự mất cân bằng nội tiết đặc biệt khi hormone estrogen tăng cao hơn bình thường kích thích mô vú phát triển quá mức. Ngoài ra, căng thẳng tâm lý, ngủ không đủ giấc, chế độ ăn nhiều chất béo hoặc tiếp xúc với hóa chất nội tiết (trong mỹ phẩm, thực phẩm đóng hộp, nhựa nhôm) đều có thể làm tăng nguy cơ hình thành u xơ.

Một số nghiên cứu còn chỉ ra mối liên hệ giữa rối loạn chức năng gan và bệnh lý tuyến vú. Gan là cơ quan chịu trách nhiệm chuyển hóa hormone, nên khi gan hoạt động kém, estrogen không được đào thải hết, dẫn đến tình trạng dư thừa hormone và hình thành u xơ vú.

2. U xơ vú tiến triển như thế nào và khi nào chỉ cần theo dõi?

Phần lớn các trường hợp u xơ vú đều lành tính, phát triển chậm và có thể tự giảm kích thước theo thời gian. Một số khối nhỏ có thể biến mất hoàn toàn khi nội tiết được ổn định hoặc sau thời kỳ mang thai, sinh nở. Tuy nhiên, cũng có những khối u tăng nhanh, gây mất cân đối hai bên vú hoặc ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh.

Nếu u xơ nhỏ hơn 2–3 cm, không đau, không biến dạng, và kết quả siêu âm hoặc sinh thiết lõi xác định là lành tính, bệnh nhân thường được khuyến cáo chỉ theo dõi định kỳ thay vì phẫu thuật.

Lộ trình theo dõi thường là siêu âm 6 tháng/lần trong 1–2 năm đầu, sau đó giảm tần suất nếu khối u ổn định hoặc nhỏ dần. Trong giai đoạn này, điều quan trọng là người bệnh cần duy trì cân bằng nội tiết và lối sống lành mạnh để tránh tái phát hoặc tăng kích thước khối.

3. Khi nào cần can thiệp phẫu thuật hoặc điều trị xâm lấn tối thiểu?

Không phải tất cả các trường hợp u xơ vú đều cần mổ, nhưng nếu khối u có một trong những đặc điểm sau, bác sĩ sẽ cân nhắc can thiệp sớm: Khối lớn hơn 3 cm, gây căng tức hoặc biến dạng; Tăng kích thước nhanh trong vài tuần; Kết quả sinh thiết nghi ngờ hoặc không rõ ràng; Ảnh hưởng tâm lý hoặc thẩm mỹ nặng nề; Xuất hiện ở phụ nữ trên 35 tuổi là nhóm cần loại trừ nguy cơ ung thư vú.

Các phương pháp điều trị phổ biến gồm:

Phẫu thuật cắt u (lumpectomy): Loại bỏ toàn bộ khối u xơ, đảm bảo an toàn tuyệt đối, nhưng có thể để lại sẹo nhỏ.

Hút chân không (VAEX): Kỹ thuật hiện đại, ít xâm lấn, dùng đầu kim nhỏ hút khối u ra ngoài dưới hướng dẫn siêu âm, không để lại sẹo.

Phá huỷ lạnh (cryoablation): Sử dụng năng lượng lạnh để tiêu diệt mô u, bảo tồn mô lành và phù hợp với phụ nữ trẻ chưa sinh con.

Tùy kích thước, vị trí và mong muốn thẩm mỹ, bác sĩ sẽ tư vấn phương án điều trị tối ưu nhất cho từng trường hợp.

4. Cân bằng nội tiết 

Hormone là yếu tố quyết định sự hình thành u xơ vú, việc duy trì cân bằng nội tiết chính là “chìa khóa vàng” giúp ngăn ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả.

Phụ nữ cần lưu ý: Duy trì cân nặng hợp lý vì béo phì làm tăng chuyển hóa estrogen trong mô mỡ, dẫn đến dư thừa hormone; Ngủ đủ giấc vì thiếu ngủ làm rối loạn nhịp sinh học, ảnh hưởng đến sản xuất hormone sinh dục và tuyến giáp; Giảm căng thẳng: Stress kéo dài làm tăng cortisol là hormone gây ức chế hoạt động nội tiết nữ; Ăn uống điều độ hạn chế thực phẩm chiên rán, thức ăn nhanh, rượu bia, cà phê; tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các thực phẩm giúp cân bằng estrogen như đậu nành, hạt lanh, rau họ cải.

Đặc biệt, các thực phẩm giàu omega-3 (có trong cá hồi, cá thu, hạt chia) giúp giảm viêm và ổn định nội tiết, rất tốt cho người có tiền sử u xơ.

Một số chuyên gia dinh dưỡng còn khuyến nghị sử dụng thực phẩm chức năng hỗ trợ điều hòa nội tiết có nguồn gốc tự nhiên như isoflavone (đậu nành), tinh dầu hoa anh thảo, nhân sâm hoặc vitamin E nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

5. Tăng sức đề kháng

Bên cạnh cân bằng nội tiết, việc tăng sức đề kháng đóng vai trò quan trọng giúp cơ thể chống lại viêm nhiễm, oxy hóa và giảm nguy cơ hình thành khối u mới. Một hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp cơ thể tự sửa chữa những tổn thương nhỏ ở mô vú và ngăn chặn sự phát triển bất thường của tế bào.

Để tăng sức đề kháng, phụ nữ nên: Ăn nhiều rau xanh, trái cây chứa vitamin C, A, E, selen và kẽm giúp trung hòa gốc tự do; Uống đủ nước mỗi ngày (1,5 – 2 lít); Duy trì thói quen vận động: đi bộ, bơi lội, yoga hoặc đạp xe giúp tăng tuần hoàn máu và cải thiện chức năng nội tiết; Tránh thức khuya, sử dụng chất kích thích hoặc rượu bia vì làm giảm khả năng miễn dịch.

Ngoài ra, việc tự khám vú mỗi tháng cũng là một “biện pháp phòng thủ” giúp phát hiện sớm các khối bất thường. Khi sờ thấy khối lạ, cần đến cơ sở y tế để được siêu âm và tư vấn chuyên khoa kịp thời.

6. U xơ vú và vấn đề sinh sản có ảnh hưởng gì không?

Rất nhiều phụ nữ lo lắng u xơ vú có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai hoặc cho con bú. Tuy nhiên, trên thực tế, hầu hết các khối u xơ lành tính không tác động đến chức năng sinh sản. Trong thai kỳ, do nội tiết tăng mạnh, khối u có thể lớn hơn tạm thời nhưng sẽ nhỏ lại sau sinh.

Nếu cần phẫu thuật, các kỹ thuật hiện đại như VAEX hoặc cryoablation hầu như không làm tổn thương tuyến sữa, đảm bảo khả năng cho con bú bình thường. Vì vậy, phụ nữ có thể hoàn toàn yên tâm nếu điều trị tại cơ sở uy tín và được tư vấn đúng cách.

7. Lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa

Theo các chuyên gia tuyến vú, phần lớn u xơ vú lành tính và không cần can thiệp khẩn cấp. Tuy nhiên, chị em không nên chủ quan vì có một tỷ lệ nhỏ khối u có thể chuyển dạng hoặc nhầm lẫn với u phyllodes, ung thư vú.

Do đó, cần tuân thủ ba nguyên tắc: Khám vú định kỳ: Siêu âm mỗi 6 tháng – 1 năm để theo dõi thay đổi kích thước khối. Duy trì lối sống khoa học: Ngủ sớm, ăn lành mạnh, tập thể dục đều đặn giúp cân bằng nội tiết. Giữ tinh thần tích cực: Căng thẳng kéo dài khiến hormone rối loạn, làm khối u phát triển nhanh hơn.

U xơ vú là bệnh lành tính nhưng không nên xem nhẹ. Việc theo dõi định kỳ, kết hợp duy trì cân bằng nội tiết và tăng sức đề kháng là giải pháp quan trọng giúp phụ nữ trẻ bảo vệ sức khỏe tuyến vú, ngăn ngừa tái phát và duy trì vẻ đẹp tự nhiên. Một cơ thể khỏe mạnh, nội tiết ổn định, tinh thần thoải mái đó chính là “liều thuốc tự nhiên” quý giá nhất giúp phụ nữ tự tin và hạnh phúc hơn trong cuộc sống.

Giải pháp cân bằng nội tiết tố nữ: Eluna



BNC Medipharm - CTY TNHH TMDV Y TẾ BÌNH NGHĨA
Đơn vị nhập khẩu và phân phối thực phẩm chức năng trực tiếp từ Mỹ, Canada độc quyền phân phối tại Việt Nam.
Hotline & zalo: 0965 745 615 & 0978 307 072 &096 880 5353
Website: https://bncmedipharm.com.vn/
Địa chỉ: Tầng 1 Tòa nơ 22 KĐT Pháp Vân, phường Yên Sở, Hà Nội