Cảnh báo các bệnh thường gặp ở đường tiêu hóa sau mưa lũ và cách dùng thuốc đúng

​I. Ảnh hưởng của mưa lũ đến sức khỏe và nguy cơ bùng phát bệnh

1. Môi trường ô nhiễm 

Sau mưa lũ, rác thải, phân động vật và xác chết bị cuốn trôi, hòa lẫn vào nguồn nước sinh hoạt. Khi nước bị ô nhiễm, các tác nhân như E. coli, Salmonella, Shigella và virus đường ruột có cơ hội lan truyền rộng rãi. Thực phẩm, rau quả và nước uống nếu không được xử lý đúng cách dễ trở thành nguồn lây bệnh. Đây là nguyên nhân chính khiến tỷ lệ bệnh sau mưa tăng cao, đặc biệt là các bệnh đường tiêu hóa.

2. Các nhóm đối tượng dễ mắc bệnh sau mưa lũ

Những người có sức đề kháng yếu như trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh mạn tính là nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất. Bên cạnh đó, người dân vùng bị ngập úng, phải sử dụng nguồn nước chưa qua xử lý, hoặc ăn thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, có nguy cơ cao mắc bệnh sau mưa và các bệnh truyền nhiễm khác.

II. Các bệnh thường gặp ở đường tiêu hóa sau mưa lũ

1. Tiêu chảy cấp và ngộ độc thực phẩm

Tiêu chảy là bệnh đường tiêu hóa phổ biến nhất sau mưa lũ. Nguyên nhân chủ yếu do ăn uống phải thực phẩm hoặc nước nhiễm khuẩn, chứa vi khuẩn E. coli, Salmonella hoặc virus Rotavirus. Triệu chứng gồm tiêu chảy nhiều lần, phân lỏng, đau bụng, buồn nôn, mệt mỏi và có thể sốt nhẹ đến cao.

Người bị tiêu chảy mất nước nhanh, nếu không bù kịp thời có thể dẫn đến tụt huyết áp, trụy mạch, thậm chí tử vong đặc biệt ở trẻ em. Ngộ độc thực phẩm cũng thường xảy ra khi người dân sử dụng thực phẩm bị ôi thiu hoặc nhiễm khuẩn trong vùng ngập lụt.

2. Bệnh lỵ và thương hàn

Sau mưa lũ, môi trường ô nhiễm là điều kiện cho vi khuẩn Shigella (gây lỵ) và Salmonella typhi (gây thương hàn) phát triển mạnh. Hai loại bệnh đường tiêu hóa này thường biểu hiện bằng sốt cao, đau bụng quặn, đi ngoài nhiều lần, phân có máu hoặc nhầy.

Nếu không được điều trị đúng, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như mất nước nặng, viêm ruột hoại tử, hoặc nhiễm trùng huyết. Do đó, cần đến cơ sở y tế khi có các dấu hiệu kể trên.

3. Nhiễm giun sán và ký sinh trùng

Một trong những bệnh sau mưa phổ biến là nhiễm giun sán đường ruột. Trứng giun và ấu trùng có thể tồn tại trong đất, nước hoặc bám vào rau sống, thực phẩm chưa được rửa sạch. Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng gây đau bụng, rối loạn tiêu hóa, chán ăn, thiếu máu, thậm chí chậm phát triển ở trẻ em.

Để phòng ngừa, người dân nên tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần và duy trì thói quen ăn chín – uống sôi.

4. Viêm gan virus lây qua đường tiêu hóa

Sau mưa lũ, nguồn nước sinh hoạt nhiễm bẩn dễ dẫn đến viêm gan virus A và E. Bệnh thường lây qua thực phẩm, nước uống hoặc tay bẩn. Dấu hiệu gồm vàng da, mệt mỏi, nước tiểu sậm màu, kèm theo đau tức vùng gan.
Cách phòng bệnh tốt nhất là tiêm vaccine viêm gan A, giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên và sử dụng nước sạch.

III. Cách dùng thuốc đúng trong điều trị bệnh đường tiêu hóa sau mưa lũ

1. Bù nước và điện giải

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất khi điều trị bệnh đường tiêu hóa sau mưa lũ. Dung dịch Oresol (ORS) là lựa chọn hàng đầu giúp bù nước và chất điện giải bị mất do tiêu chảy hoặc nôn mửa. Cần pha đúng theo hướng dẫn: không pha quá đặc hoặc quá loãng để tránh rối loạn điện giải. Uống từng ngụm nhỏ, chia đều trong ngày để cơ thể hấp thu tốt.

Nếu không có sẵn Oresol, có thể tạm pha 1 thìa muối + 8 thìa đường trong 1 lít nước sạch. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời, người bệnh nên dùng dung dịch Oresol chuẩn ngay khi có thể.

2. Thuốc điều trị triệu chứng

• Thuốc hạ sốt: Paracetamol là lựa chọn an toàn, dùng khi thân nhiệt >38,5°C. Không nên dùng aspirin hoặc ibuprofen trong trường hợp mất nước vì dễ gây tổn thương dạ dày, thận.

• Men vi sinh (Probiotic): Giúp phục hồi hệ vi khuẩn có lợi trong ruột, giảm thời gian tiêu chảy và tăng hấp thu dinh dưỡng.

• Thuốc chống nôn: Chỉ nên dùng theo chỉ định bác sĩ, đặc biệt ở trẻ nhỏ để tránh tác dụng phụ trên thần kinh hoặc tim mạch.

3. Thuốc kháng sinh

Không phải tất cả các trường hợp tiêu chảy sau mưa lũ đều cần dùng kháng sinh. Phần lớn là do virus và có thể tự khỏi sau 5–7 ngày nếu được bù nước đúng cách.

Kháng sinh chỉ nên dùng khi có dấu hiệu nhiễm khuẩn: phân có máu, sốt cao, đau bụng quặn hoặc kết quả xét nghiệm cho thấy có vi khuẩn.

Một số thuốc thường được chỉ định:

• Ciprofloxacin, Ofloxacin, Azithromycin: Dùng trong tiêu chảy do vi khuẩn đường ruột.

• Metronidazol hoặc Tinidazol: Điều trị lỵ amip và ký sinh trùng.

Người bệnh cần dùng đủ liều, đúng thời gian (5–7 ngày) và không tự ý ngừng thuốc khi triệu chứng giảm. Lạm dụng kháng sinh dễ gây kháng thuốc, rối loạn hệ vi sinh đường ruột.

4. Thuốc tẩy giun và chống ký sinh trùng

Sau mưa lũ, việc tẩy giun định kỳ là rất cần thiết để phòng bệnh sau mưa.

• Albendazol, Mebendazol: Là thuốc tẩy giun phổ rộng, nên dùng 6 tháng/lần cho cả người lớn và trẻ em trên 2 tuổi.

• Praziquantel: Dùng điều trị các loại sán (sán dây, sán lá gan…), chỉ sử dụng khi có chẩn đoán xác định.

Ngoài việc dùng thuốc, cần duy trì vệ sinh ăn uống, rửa tay sạch, ăn chín uống sôi để ngăn tái nhiễm.

IV. Lưu ý khi sử dụng thuốc trị bệnh sau mưa lũ

1. Không tự ý phối hợp hoặc lạm dụng thuốc

Nhiều người dân có thói quen dùng cùng lúc thuốc hạ sốt, kháng sinh, men vi sinh và thuốc cầm tiêu chảy. Việc này có thể khiến gan, thận bị quá tải, gây ngộ độc hoặc tương tác thuốc nguy hiểm. Chỉ sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ, tuyệt đối không dùng kháng sinh khi tiêu chảy nhẹ.

2. Không dùng thuốc bị ẩm, hết hạn do ngập nước

Trong vùng ngập lụt, nhiều loại thuốc bị ẩm, biến chất hoặc nhiễm bẩn. Các thuốc này mất tác dụng hoặc có thể gây độc. Người dân cần kiểm tra kỹ hạn sử dụng, bao bì, màu sắc trước khi dùng.

3. Khi nào cần đến cơ sở y tế

Nếu người bệnh có các dấu hiệu: tiêu chảy kéo dài trên 2–3 ngày, nôn nhiều, phân có máu, sốt cao, mất nước, mệt mỏi hoặc vàng da, cần đưa đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

V. Phòng ngừa bệnh đường tiêu hóa sau mưa lũ

1. Đảm bảo vệ sinh nguồn nước và thực phẩm

• Dùng nước đun sôi, nước đã lọc hoặc khử trùng.

• Không ăn rau sống, không uống nước đá không rõ nguồn gốc.

• Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

2. Tăng cường dinh dưỡng và sức đề kháng

Bổ sung vitamin C, kẽm, rau xanh, trái cây tươi giúp tăng đề kháng. Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc để cơ thể chống lại vi khuẩn, virus sau mưa lũ.

3. Tuyên truyền và nâng cao nhận thức cộng đồng

Cần đẩy mạnh tuyên truyền về bệnh sau mưa, hướng dẫn người dân cách sơ cứu, bù nước, và sử dụng thuốc an toàn. Chính quyền địa phương nên phối hợp với ngành y tế giám sát chất lượng nguồn nước, đảm bảo vệ sinh thực phẩm và phòng chống dịch bệnh sau thiên tai.

Sau mưa lũ, các bệnh đường tiêu hóa như tiêu chảy, lỵ, thương hàn, nhiễm giun sán có nguy cơ bùng phát mạnh. Người dân cần chủ động phòng ngừa, bù nước đúng cách, sử dụng thuốc hợp lý và tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh. Giữ gìn vệ sinh cá nhân và cộng đồng là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe trong mùa mưa bão.

Giải pháp tăng cường sức đề kháng: Bi-Gmax1350



BNC Medipharm - CTY TNHH TMDV Y TẾ BÌNH NGHĨA
Đơn vị nhập khẩu và phân phối thực phẩm chức năng trực tiếp từ Mỹ, Canada độc quyền phân phối tại Việt Nam.
Hotline & zalo: 0965 745 615 & 0978 307 072 &096 880 5353
Website: https://bncmedipharm.com.vn/
Địa chỉ: Tầng 1 Tòa nơ 22 KĐT Pháp Vân, phường Yên Sở, Hà Nội