6 bước xử trí cơn hen phế quản

1. Tổng quan về hen phế quản và bệnh hô hấp

1.1. Hen phế quản là gì?

Hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính của đường thở, khiến lòng phế quản bị hẹp tạm thời do co thắt cơ trơn, phù nề niêm mạc và tiết nhiều dịch nhầy. Khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích như bụi, phấn hoa, khói thuốc hay thay đổi thời tiết, bệnh nhân thường xuất hiện các triệu chứng đặc trưng: ho, khò khè, khó thở và tức ngực. Căn bệnh này có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh tiến triển thành những cơn hen cấp, gây suy hô hấp và đe dọa tính mạng.

1.2. Hen phế quản trong nhóm bệnh hô hấp mạn tính

Trong nhóm bệnh hô hấp mạn tính, hen phế quản thường bị nhầm lẫn với bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) do có nhiều triệu chứng tương đồng như khó thở và ho kéo dài. Tuy nhiên, cơ chế bệnh của hen và COPD khác nhau. Hen thường liên quan đến yếu tố dị ứng và có tính chất tái phát từng cơn, trong khi COPD chủ yếu do tiếp xúc lâu dài với khói thuốc lá và ô nhiễm môi trường, tiến triển từ từ và không hồi phục hoàn toàn. Việc phân biệt đúng giúp bác sĩ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp, hạn chế biến chứng và cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân.

2. Triệu chứng và dấu hiệu cảnh báo cơn hen phế quản

2.1. Triệu chứng điển hình

Người mắc hen phế quản thường có những biểu hiện rõ rệt:

• Khò khè khi thở, đặc biệt khi thở ra.

• Khó thở tái phát nhiều lần, thường kèm cảm giác tức ngực.

• Ho dai dẳng, nhất là về đêm hoặc sáng sớm.

• Thở nhanh, ngực bị co ép.

2.2. Triệu chứng báo trước

Trước khi lên cơn hen, cơ thể thường phát tín hiệu cảnh báo:

• Ngứa họng, ngứa mũi, hắt hơi liên tục.

• Chảy nước mắt, nước mũi.

• Ho khan từng cơn, báo hiệu tình trạng bệnh hô hấp đang bị kích thích.

2.3. Triệu chứng nặng, nguy hiểm tính mạng

Khi cơn hen không được xử trí kịp thời, bệnh nhân có thể xuất hiện:

• Đau tức ngực dữ dội, nói khó, thở dốc.

• Vã mồ hôi, mặt nhợt nhạt, môi và đầu ngón tay tím tái.

• Cảm giác lo âu, bồn chồn, đôi khi mất ý thức do thiếu oxy máu.

Đây là tình trạng cấp cứu khẩn cấp, cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức.

3. Nguyên nhân và yếu tố khởi phát cơn hen phế quản

3.1. Dị nguyên đường hô hấp

Các yếu tố trong không khí là nguyên nhân khởi phát phổ biến:

• Bụi nhà, phấn hoa, nấm mốc.

• Khói thuốc lá, khói môi trường, hơi sơn, hóa chất tẩy rửa.

​Những yếu tố này làm đường thở bị kích thích, dẫn đến cơn khó thở và khò khè dữ dội.

3.2. Thực phẩm và thuốc

Một số loại thực phẩm và thuốc có thể gây dị ứng, khởi phát cơn hen:

• Hải sản (tôm, cua, cá, sò), trứng, thịt gà, lạc.

• Thuốc aspirin, penicillin hoặc thuốc chống viêm không steroid.

3.3. Yếu tố khác

• Thay đổi thời tiết đột ngột (lạnh, ẩm hoặc nóng quá mức).

• Gắng sức thể lực quá mức.

• Stress, lo âu, sang chấn tâm lý.

• Nhiễm virus đường hô hấp.

Việc nhận diện sớm các yếu tố này giúp bệnh nhân chủ động phòng tránh, giảm nguy cơ xuất hiện cơn hen cấp.

4. Sáu bước xử trí cơn hen phế quản

4.1. Bước 1: Loại bỏ tác nhân kích thích

Ngay khi lên cơn hen phế quản, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân ra khỏi môi trường có dị nguyên, đến nơi thoáng khí, không tập trung quá nhiều người xung quanh để tránh áp lực tâm lý và hạn chế khó thở thêm.

4.2. Bước 2: Giữ ấm cơ thể

Cần giữ ấm, tránh để bệnh nhân tiếp xúc với gió lạnh, quạt ẩm hoặc điều hòa nhiệt độ thấp.

4.3. Bước 3: Hỗ trợ tư thế thở

Cho bệnh nhân ngồi dậy hoặc nằm kê cao nửa người, giúp đường thở được thông thoáng hơn. Lưu ý không nên xoa bóp hay vuốt ngực, vì có thể làm tình trạng khó thở và tức ngực nặng thêm.

4.4. Bước 4: Sử dụng thuốc cắt cơn

Bệnh nhân cần dùng ngay thuốc xịt tác dụng nhanh như Ventolin hoặc Berodual. Thông thường, với cơn nhẹ, chỉ cần 2 nhát xịt sẽ giúp đường thở giãn ra. Nếu sau 20 phút triệu chứng chưa cải thiện, có thể lặp lại 2 nhát, sau đó nhanh chóng đưa đến bệnh viện nếu tình trạng không giảm.

4.5. Bước 5: Khi cơn hen nặng

Trong trường hợp bệnh nhân khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi, nói không hết câu, thở dốc thì cần xịt thuốc và lập tức đưa vào bệnh viện gần nhất để cấp cứu.

4.6. Bước 6: Khi cơn hen đe dọa tính mạng

Nếu bệnh nhân có biểu hiện tím tái, lú lẫn, không thể nói chuyện, vã mồ hôi, đó là cơn hen phế quản nguy kịch. Cần gọi ngay cấp cứu 115 và trong lúc chờ xe, cho bệnh nhân xịt thuốc cắt cơn. Nếu có thể, tiêm thuốc giãn phế quản beta-2 dưới da theo chỉ định y tế.

5. Phòng ngừa hen phế quản và bảo vệ sức khỏe hô hấp

5.1. Tránh tiếp xúc tác nhân kích thích

• Hạn chế bụi nhà, khói thuốc, phấn hoa, nấm mốc.

• Không nuôi thú cưng nếu bị dị ứng lông động vật.

• Tránh môi trường hóa chất độc hại.

5.2. Tăng cường sức khỏe hô hấp

• Luyện tập thể dục thường xuyên như đi bộ, yoga, bơi lội.

• Tập thở sâu, các bài tập phục hồi chức năng phổi.

• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng quá mức.

5.3. Tuân thủ điều trị

Người mắc hen phế quản cần tuân thủ đúng phác đồ của bác sĩ:

• Dùng thuốc dự phòng đều đặn ngay cả khi không có triệu chứng.

• Luôn mang theo thuốc xịt cắt cơn bên mình.

• Không tự ý ngừng thuốc khi thấy bệnh ổn định.

5.4. Khám sức khỏe định kỳ

• Thăm khám chức năng hô hấp ít nhất 6 tháng/lần.

• Phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường để xử trí kịp thời.

• Xây dựng kế hoạch kiểm soát bệnh lâu dài.

Hen phế quản là một bệnh hô hấp mạn tính nguy hiểm, có thể gây ra những cơn khó thở, khò khè và ho kéo dài, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không xử trí kịp thời. Tuy nhiên, với sự chủ động phòng ngừa, tuân thủ phác đồ điều trị và nắm vững các bước xử trí cơn hen cấp, bệnh nhân hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, kiểm soát tốt bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Sức khỏe hô hấp là nền tảng quan trọng của một cuộc sống năng động và hạnh phúc. Việc chăm sóc và bảo vệ lá phổi không chỉ giúp kiểm soát hen phế quản mà còn góp phần phòng ngừa nhiều bệnh hô hấp khác.

Giải pháp bổ phổi, tăng cường sức đề kháng: BLcare max



BNC Medipharm - CTY TNHH TMDV Y TẾ BÌNH NGHĨA
Đơn vị nhập khẩu và phân phối thực phẩm chức năng trực tiếp từ Mỹ, Canada độc quyền phân phối tại Việt Nam.
Hotline & zalo: 0965 745 615 & 0978 307 072 &096 880 5353
Website: https://bncmedipharm.com.vn/
Địa chỉ: Tầng 1 Tòa nơ 22 KĐT Pháp Vân, phường Yên Sở, Hà Nội