Nhiều ca mắc cúm A trở nặng, bác sĩ khuyến cáo người dân không tự ý dùng Tamiflu

I. Thực trạng nhiều ca mắc Cúm A trở nặng và nguyên nhân

1. Tâm lý lo lắng khiến phụ huynh tự ý cho trẻ dùng Tamiflu

Theo các bác sĩ, trong giai đoạn dịch lan rộng, không ít phụ huynh khi thấy con ho, sốt liền nghĩ ngay đến Cúm A và lập tức mua Tamiflu cho trẻ uống. Họ tin rằng sử dụng thuốc kháng virus càng sớm thì bệnh càng nhanh khỏi. Tuy nhiên, đây là suy nghĩ sai lầm.

Tamiflu là thuốc kháng virus chỉ được chỉ định trong những trường hợp thật sự cần thiết, khi bác sĩ đã thăm khám, đánh giá triệu chứng và xác định trẻ mắc Cúm A dựa trên yếu tố dịch tễ. Việc dùng thuốc không đúng liều, không đúng thời điểm hoặc dùng quá sớm có thể gây ra tình trạng kháng thuốc một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất hiện nay. Trẻ sử dụng sai cách còn dễ gặp các tác dụng phụ như buồn nôn, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa hoặc làm bùng phát các biến chứng mà phụ huynh không nhận diện được.

Bác sĩ khẳng định: “Không phải cứ sốt là dùng Tamiflu”. Việc tùy tiện sử dụng thuốc kháng virus không chỉ không giúp trẻ khỏe hơn mà đôi khi còn khiến bệnh nặng hơn, kéo dài thời gian điều trị và ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.

2. Vì sao Cúm A nguy hiểm hơn cúm mùa thông thường

Mặc dù Cúm A và cúm mùa có nhiều triệu chứng tương đồng như sốt, đau mỏi người, sổ mũi, mệt mỏi, nhưng mức độ nặng của Cúm A thường cao hơn. Người mắc Cúm A thường sốt cao từ 38–40 độ C, kéo dài nhiều ngày. Một số trường hợp thậm chí sốt cả tuần, dẫn đến mất nước, kiệt sức hoặc suy giảm miễn dịch nghiêm trọng.

Không chỉ dừng lại ở các triệu chứng thông thường, Cúm A còn có nguy cơ gây ra nhiều biến chứng nặng nề như viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết… Những biến chứng này có thể đe dọa tính mạng, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người già hoặc người có bệnh nền. Trong khi đó, cúm thông thường thường nhẹ hơn, dễ kiểm soát và có thể tự khỏi sau vài ngày nghỉ ngơi và dùng thuốc theo hướng dẫn.

II. Đặc điểm dịch tễ của Cúm A và nhóm đối tượng dễ mắc

1. Cúm A bùng phát theo mùa và yếu tố thời tiết

Theo các chuyên gia y tế, Cúm A có đặc điểm bùng phát mạnh vào hai thời điểm chính trong năm: tháng 3 – 4 và tháng 10 – 11. Đây là thời gian giao mùa, khi nhiệt độ và độ ẩm thay đổi đột ngột. Sự thay đổi này khiến hệ miễn dịch của trẻ suy yếu, tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm phát triển và lây lan nhanh trong cộng đồng.

Ngoài ra, môi trường đông đúc như trường học, khu vui chơi hoặc các không gian kín càng làm tăng khả năng lây truyền virus qua đường hô hấp. Trong những ngày dịch bùng phát, chỉ cần tiếp xúc gần với người bệnh, hít phải giọt bắn khi ho, hắt hơi cũng có thể khiến trẻ nhiễm virus.

2. Nhóm nguy cơ cao bị biến chứng khi mắc Cúm A

Một số nhóm đối tượng đặc biệt nhạy cảm với Cúm A gồm trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người già, người có bệnh nền như tim bẩm sinh, hen phế quản hoặc các rối loạn miễn dịch.

Trẻ đi học là nhóm có tỷ lệ mắc cao nhất do sinh hoạt tập trung trong thời gian dài. Việc tiếp xúc gần trong lớp học tạo điều kiện cho virus lan truyền từ trẻ này sang trẻ khác một cách nhanh chóng. Bên cạnh đó, những trẻ sinh non hoặc chưa được tiêm phòng đầy đủ càng dễ bị biến chứng khi mắc bệnh.

III. Vì sao không được tự ý dùng Tamiflu khi nghi mắc Cúm A

1. Tamiflu là thuốc kháng virus cần chỉ định bắt buộc

Tamiflu không phải thuốc hạ sốt thông thường và càng không phải thuốc phòng bệnh. Đây là thuốc kháng virus influenza, có tác dụng ức chế sự nhân lên của virus Cúm A. Tuy nhiên, thuốc chỉ phát huy tác dụng tối ưu khi được sử dụng đúng thời điểm, đúng liều lượng và trong đúng trường hợp.

Nếu dùng Tamiflu không đúng chỉ định, ngoài nguy cơ kháng thuốc, trẻ còn có thể gặp các phản ứng bất lợi như rối loạn thần kinh, tiêu chảy hoặc các biểu hiện dị ứng. Điều này khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn và tạo ra gánh nặng cho hệ thống y tế.

2. Dấu hiệu cần đưa trẻ đến cơ sở y tế

Trong nhiều trường hợp, phụ huynh thường nhầm lẫn giữa Cúm A và các bệnh siêu vi thông thường khác. Vì vậy, chỉ khi đưa trẻ đến cơ sở y tế, bác sĩ mới có thể dựa vào yếu tố dịch tễ, triệu chứng và xét nghiệm (nếu cần) để xác định chính xác và chỉ định sử dụng Tamiflu.

Phụ huynh cần đưa trẻ đi khám ngay khi thấy các dấu hiệu: sốt cao không hạ sau khi dùng thuốc hạ sốt, thở nhanh hoặc khó thở, nôn nhiều, tiêu chảy mất nước, mệt lả, bỏ bú hoặc lơ mơ. Với trẻ có bệnh nền, bất kỳ dấu hiệu bất thường nào cũng cần được đưa đi khám sớm để phòng ngừa biến chứng.

IV. Hướng dẫn chăm sóc trẻ mắc Cúm A tại nhà đúng cách

1. Xử lý triệu chứng ban đầu an toàn

Khi trẻ có dấu hiệu nghi mắc Cúm A, phụ huynh có thể xử lý tạm thời tại nhà bằng những biện pháp an toàn. Nếu trẻ sốt từ 38.5 độ C trở lên, cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo đúng liều được khuyến cáo. Việc bù nước cũng rất quan trọng. Trẻ có thể uống Oresol hoặc các dung dịch điện giải nhằm ngăn chặn tình trạng mất nước do sốt hoặc nôn.

Nghỉ ngơi trong phòng thoáng khí, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, cho trẻ ăn uống từng chút một cũng giúp cải thiện sức khỏe. Tuy nhiên, cần tuyệt đối tránh việc tự ý dùng Tamiflu hoặc các thuốc kháng virus khác.

2. Khi nào cần đưa trẻ đến viện ngay lập tức

Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu cảnh báo nặng như khó thở, tím tái, co giật, ngủ li bì, bỏ ăn uống hoàn toàn, hoặc uống thuốc hạ sốt nhưng không hiệu quả, phụ huynh phải đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức, kể cả trong ban đêm. Sự chậm trễ có thể khiến trẻ rơi vào tình trạng nguy hiểm hoặc xuất hiện các biến chứng khó kiểm soát.

V. Khuyến cáo phòng ngừa cúm A từ chuyên gia

1. Tiêm phòng cúm 

Theo bác sĩ, tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa Cúm A. Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên đều có thể tiêm phòng. Đối với người lớn, việc tiêm nhắc lại hàng năm cũng rất cần thiết để duy trì miễn dịch. Tiêm phòng không chỉ giúp giảm khả năng mắc bệnh mà còn giảm mức độ nặng nếu chẳng may bị nhiễm virus.

2. Biện pháp phòng lây nhiễm trong cộng đồng

Trong thời gian dịch bùng phát, người dân nên đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, rửa tay thường xuyên, giữ vệ sinh trong gia đình và tránh tiếp xúc gần với người đang có dấu hiệu cúm. Những thói quen đơn giản này góp phần hạn chế đáng kể nguy cơ lây lan Cúm A.

Cúm A đang có xu hướng gia tăng nhanh, gây ra nhiều ca nặng và biến chứng nguy hiểm. Trong bối cảnh đó, việc tự ý dùng Tamiflu là hành động có thể khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Để bảo vệ sức khỏe của trẻ và cộng đồng, phụ huynh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, khám sớm khi có dấu hiệu bất thường và áp dụng các biện pháp phòng ngừa chủ động. Chỉ khi sử dụng thuốc đúng cách và chăm sóc đúng hướng, chúng ta mới có thể kiểm soát hiệu quả sự lây lan của Cúm A và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm.