Ai là người dễ bị lao xương khớp?

I. Tổng quan về bệnh lao xương khớp và cơ chế lây nhiễm

1. Lao xương khớp hình thành như thế nào trong cơ thể?

Lao xương khớp là tình trạng vi khuẩn lao tấn công vào cấu trúc xương và khớp, gây viêm, phá hủy sụn khớp và tổ chức xương. Khác với những dạng viêm khớp thông thường, lao xương khớp tiến triển âm thầm, thường không gây triệu chứng rầm rộ lúc đầu nên nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện khi tổn thương đã nghiêm trọng. Khi vi khuẩn lưu trú trong xương, chúng tạo nên những ổ viêm mạn tính, làm xương yếu dần và dễ biến dạng. Điều đáng nói là bệnh thường khu trú tại các vị trí chịu lực lớn như cột sống, khớp háng và khớp gối, khiến việc điều trị trở nên phức tạp và kéo dài.

2. Con đường lây nhiễm từ lao phổi đến xương khớp

Bệnh lao xương khớp không tự phát mà thường khởi nguồn từ nhiễm lao phổi. Vi khuẩn lao khi xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp sẽ cư trú tại phổi. Khi hệ miễn dịch suy yếu, chúng có khả năng lan theo đường máu hoặc hệ bạch huyết đến các cơ quan khác, trong đó có hệ xương khớp. Chính vì vậy, người từng mắc lao phổi hoặc đang mang vi khuẩn lao trong cơ thể có nguy cơ đối mặt với lao ngoài phổi, đặc biệt nếu không điều trị đầy đủ.

3. Vì sao lao xương khớp không lây trực tiếp nhưng vẫn nguy hiểm?

Khác với lao phổi, lao xương khớp không lây trực tiếp qua đường không khí. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, bệnh vẫn có nguy cơ lây truyền khi người bệnh có áp xe lạnh, trong đó mủ hoặc máu chứa vi khuẩn lao. Nếu người khác tiếp xúc với dịch này qua vết thương hở hoặc niêm mạc, tình trạng lây nhiễm hoàn toàn có thể xảy ra. Ngoài ra, phụ nữ mang thai bị lao phổi hoặc lao xương khớp có thể truyền vi khuẩn cho thai nhi qua nhau thai, dù tỷ lệ rất thấp. Vì vậy, dù không lây phổ biến như lao phổi, bệnh vẫn cần được kiểm soát nghiêm ngặt để tránh biến chứng và hạn chế nguy cơ lây nhiễm.

II. Những nhóm đối tượng dễ mắc lao xương khớp

1. Người đã từng mắc lao phổi, lao hạch hoặc các dạng lao khác

Những người từng mắc lao phổi, lao hạch hoặc các dạng lao sơ nhiễm là nhóm có nguy cơ cao phát triển lao xương khớp. Nguyên nhân là vi khuẩn lao có thể tồn tại dai dẳng trong cơ thể dưới dạng “ngủ đông”. Khi hệ miễn dịch suy giảm, vi khuẩn có khả năng tái hoạt động và tấn công các cơ quan khác, trong đó có xương khớp. Việc điều trị không đủ liều hoặc bỏ giữa chừng làm tăng đáng kể nguy cơ lao tái phát và lan rộng.

2. Người tiếp xúc gần hoặc sống chung với bệnh nhân lao

Những người sống trong cùng hộ gia đình, người chăm sóc hoặc nhân viên y tế thường xuyên tiếp xúc với bệnh nhân lao phổi hoạt động thuộc nhóm nguy cơ cao. Khi vi khuẩn từ bệnh nhân phát tán qua ho, hắt hơi vào không khí, người xung quanh dễ hít phải. Nếu không được kiểm soát, vi khuẩn có thể âm thầm phát triển và về sau gây lao ngoài phổi, trong đó có lao xương khớp.

3. Người có hệ miễn dịch suy yếu như HIV, tiểu đường, suy dinh dưỡng

Hệ miễn dịch đóng vai trò then chốt trong việc ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn lao. Các đối tượng như người nhiễm HIV/AIDS, người dùng thuốc ức chế miễn dịch sau ghép tạng, bệnh nhân tiểu đường, người suy dinh dưỡng, bệnh thận mạn tính hoặc nghiện rượu, ma túy có khả năng mắc lao xương khớp cao hơn bình thường. Khi hệ miễn dịch suy yếu, vi khuẩn dễ dàng vượt qua hàng rào bảo vệ của cơ thể, gây tổn thương tại xương khớp.

4. Trẻ nhỏ và người cao tuổi 

Trẻ em dưới 5 tuổi và người trên 65 tuổi là nhóm có sức đề kháng yếu hơn nên nguy cơ mắc lao xương khớp cao hơn. Ở trẻ em, hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh, vi khuẩn lao có thể phát triển nhanh và lan rộng hơn. Trong khi đó, ở người cao tuổi, miễn dịch suy giảm theo tuổi tác, làm tăng khả năng tái hoạt động của vi khuẩn lao tiềm ẩn.

5. Người sống trong môi trường kém vệ sinh hoặc quá đông đúc

Những người sống trong điều kiện chật chội, thiếu ánh sáng, kém thông thoáng như ký túc xá, nhà trọ nhỏ, trại giam hoặc khu dân cư đông đúc có nguy cơ mắc lao cao. Vi khuẩn lao tồn tại lâu trong môi trường tối và ẩm, tạo điều kiện để lây lan và dẫn đến lao ngoài phổi.

III. Biểu hiện nguy hiểm của biến chứng xương khớp do lao

1. Tổn thương cột sống, khớp háng, khớp gối và các khớp nhỏ

Lao xương khớp thường xuất hiện ở những vùng chịu lực. Lao cột sống gây đau lưng kéo dài, tê bì, thậm chí chèn ép tủy gây liệt. Lao khớp háng và khớp gối khiến vận động khó khăn, đau tăng khi di chuyển. Các khớp ngón tay, ngón chân cũng có thể bị tổn thương nhưng ít gặp hơn.

2. Nguy cơ biến dạng xương và giới hạn vận động

Khi lao phá hủy cấu trúc xương, cơ thể khó tái tạo hoàn toàn, làm xương bị lõm, cong hoặc vẹo. Người bệnh có thể gặp hạn chế vận động vĩnh viễn nếu không điều trị kịp thời.

3. Tình trạng áp xe lạnh và nguy cơ lây nhiễm khi tiếp xúc dịch mủ

Áp xe lạnh là dấu hiệu đặc trưng của lao xương khớp, trong đó mủ có chứa vi khuẩn lao. Việc tiếp xúc trực tiếp với dịch áp xe qua vết thương hở có thể làm lây lan bệnh cho người khác.

IV. Cách phòng ngừa hiệu quả bệnh lao xương khớp

1. Cách ly, đeo khẩu trang và bảo hộ khi tiếp xúc với nguồn bệnh

Đối với người tiếp xúc bệnh nhân lao phổi, việc đeo khẩu trang, rửa tay và hạn chế dùng chung không gian kín giúp giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn lao.

2. Tuân thủ điều trị đầy đủ để tránh tái phát và kháng thuốc

Người bệnh lao cần tuân thủ phác đồ điều trị đủ thời gian. Ngưng thuốc sớm làm vi khuẩn kháng thuốc, kéo theo nguy cơ lao ngoài phổi, bao gồm cả lao xương khớp.

3. Tăng cường sức đề kháng và chăm sóc sức khỏe xương khớp

Dinh dưỡng đầy đủ, ngủ đủ giấc, vận động hợp lý và tránh rượu bia giúp tăng cường miễn dịch, từ đó giảm nguy cơ lao tiến triển trong cơ thể.

4. Giữ môi trường sống sạch, thoáng, đủ ánh sáng

Không gian sống sạch và thông thoáng giúp vi khuẩn lao khó tồn tại, từ đó hạn chế nguy cơ lây lan.

5. Tầm soát định kỳ cho người từng mắc lao hoặc có nguy cơ cao

Người đã từng tiếp xúc hoặc điều trị lao cần khám định kỳ, chụp X-quang phổi và theo dõi sức khỏe để phát hiện sớm dấu hiệu bất thường ở hệ xương khớp.

V. Hỗ trợ phục hồi xương khớp cho bệnh nhân lao

1. Vai trò của dinh dưỡng: bổ sung đạm, vitamin và khoáng chất

Chế độ ăn giàu đạm, vitamin C, D, canxi và các khoáng chất giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn, hỗ trợ tái tạo mô xương.

2. Nghỉ ngơi hợp lý và hạn chế vận động mạnh

Bệnh nhân lao xương khớp cần nghỉ ngơi đúng mức, tránh mang vác nặng để giảm áp lực lên vùng tổn thương.

3. Tuân thủ tái khám định kỳ để theo dõi chức năng gan, thận và tiến triển điều trị

Việc kiểm tra thường xuyên giúp bác sĩ điều chỉnh thuốc khi cần, đồng thời phát hiện sớm các biến chứng để xử lý kịp thời.

Lao xương khớp là bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Những người thuộc nhóm nguy cơ cao như từng mắc lao, miễn dịch yếu, trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc sống trong môi trường kém vệ sinh cần đặc biệt chú ý đến sức khỏe xương khớp và thực hiện tầm soát định kỳ. Hiểu rõ cơ chế lây nhiễm, triệu chứng và biện pháp phòng bệnh sẽ giúp mỗi người chủ động hơn trong việc bảo vệ cơ thể khỏi căn bệnh gây tổn thương nặng nề này. Nếu có dấu hiệu đau kéo dài tại xương khớp hoặc từng tiếp xúc với nguồn bệnh, hãy đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
 

​
BNC Medipharm - CTY TNHH TMDV Y TẾ BÌNH NGHĨA
Đơn vị nhập khẩu và phân phối thực phẩm chức năng trực tiếp từ Mỹ, Canada độc quyền phân phối tại Việt Nam.
Hotline & zalo: 0965 745 615 & 0978 307 072 &096 880 5353
Website: https://bncmedipharm.com.vn/
Địa chỉ: Tầng 1 Tòa nơ 22 KĐT Pháp Vân, phường Yên Sở, Hà Nội