Thoái hóa điểm vàng và cách điều trị thoái hóa điểm vàng hiệu quả
1. Bệnh thoái hóa điểm vàng là gì?
Khi mắc căn bệnh này, bệnh nhân không cảm thấy có cảm giác đau đớn gì. Do đó, bệnh nhân rất khó để phát hiện bệnh, khi phát hiện bệnh thường thì bệnh đã tiến triển nặng. Nếu bệnh nhân không được điều trị bằng biện pháp thích hợp, thị lực sẽ ngày càng suy giảm, thậm chí dẫn đến mất thị lực hoàn toàn.
Bệnh thoái hóa điểm vàng được chia thành hai loại: Thoái hóa điểm vàng thể ướt và thoái hóa điểm vàng thể khô. Triệu chứng bệnh giữa 2 loại này cũng có một số điểm khác nhau.
Mắt bị thoái hóa điểm vàng
2. Nguyên nhân gây thoái hóa điểm vàng
Hút thuốc
Cần phải lưu ý rằng trong tất cả các yếu tố nguy cơ cho sự phát triển thoái hóa điểm vàng, hút thuốc lá là một trong những yếu tố hoàn toàn có thể kiểm soát được. Một nghiên cứu của Anh đã kết luận rằng hút thuốc tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh thoái hóa điểm vàng.
Lão hóa
Tuổi tác là yếu tố nguy cơ lớn nhất gây thoái hóa điểm vàng. 25% dân số trong độ tuổi từ 65 đến 74 bị thoái hóa điểm vàng. Với những người trên 75 tuổi, nguy cơ mắc bệnh tăng 33%.
Tiền sử gia đình
Những người có người thân trong gia đình bị thoái hóa điểm vàng tăng 50% nguy cơ mắc chứng bệnh này. Không phải tất cả các bệnh thoái hóa điểm vàng đều có tính di truyền, tuy nhiên, một số gene nhất định có liên quan chặt chẽ với nguy cơ phát triển bệnh. Nguy cơ mắc AMD cao hơn 3 - 4 lần nếu có cha, mẹ, con, anh chị em ruột bị thoái hóa điểm vàng.
Huyết áp cao
Những người bị huyết áp cao tăng khả năng phát triển thoái hóa điểm vàng. Mắt là một cơ quan có nhiều mạch máu, do đó sự thay đổi huyết áp ảnh hưởng đến mắt. Tăng huyết áp cũng như các bệnh tim mạch khác, làm tăng khả năng phát triển thoái hóa điểm vàng. Theo nghiên cứu của Viện Mắt Quốc gia Hoa Kỳ, những người bị tăng huyết áp có nguy cơ mắc thoái hóa điểm vàng thể ướt cao hơn 1,5 lần so với những người có huyết áp bình thường.
Béo phì
Theo các nhà khoa học, thừa cân tăng nguy cơ bị thoái hóa điểm vàng. Các nghiên cứu cho thấy những người có chế độ ăn nhiều chất béo như khoai tây chiên, bánh ngọt và bánh quy có nguy cơ cao mắc bệnh này.
Thiếu dinh dưỡng
Chất chống oxy hóa có thể bảo vệ tế bào khỏi bị oxy hóa. Bệnh nhân có nồng độ khoáng chất thấp, chẳng hạn như kẽm và các vitamin chống oxy hóa như A, C và E có nguy cơ bị mất thị lực cao hơn do thoái hóa điểm vàng.
Giới tính nữ
Phụ nữ có nguy cơ cao phát triển thoái hóa điểm vàng hơn nam giới. Các nghiên cứu khoa học cũng tìm ra mối liên hệ giữa thời kỳ mãn kinh và thoái hóa điểm vàng. Phụ nữ mãn kinh sớm cũng gây thoái hóa điểm vàng. Trên thực tế, có những nghiên cứu về vai trò của estrogen trong điều trị thoái hóa điểm vàng. Ngoài ra, vì phụ nữ có xu hướng sống lâu hơn, họ có nguy cơ cao bị chứng mất thị lực nghiêm trọng nếu mắc bệnh.
Chủng tộc
Sự thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở người Mỹ da trắng, bệnh này tương đối hiếm ở các chủng tộc khác. Mặc dù, chúng ta vẫn không biết chính xác nguyên nhân gây ra bệnh, nhưng số lượng sắc tố đóng một vai trò quan trọng. Bệnh nhân có màu mắt sáng cũng có nguy cơ cao mắc bệnh hơn những người có mắt sẫm màu hơn.
Tiếp xúc với mặt trời
Tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời mà không đeo kính bảo vệ làm tăng tốc độ phát triển thoái hóa điểm vàng. Tiếp xúc trực tiếp với tia tử ngoại và tia có bước sóng màu xanh từ mặt trời đều có thể gây tổn hại cho mắt. Do đó, các chuyên gia nhãn khoa thường khuyến cáo người bệnh nên sử dụng kính che chắn giúp loại bỏ bớt tia UV.
3. Triệu chứng chung của bệnh thoái hóa điểm vàng
Mờ thị lực trung tâm là dấu hiệu đặc trưng của bệnh thoái hóa điểm vàng. Cụ thể, người bệnh sẽ có những triệu chứng sau:
– Bị mất thị lực, giảm khả năng nhìn chi tiết, việc đọc và lái xe trở nên khó khăn hơn. Đeo kính không cải thiện được thị lực
– Mắt bị mất độ nhạy tương phản, tức là giảm khả năng phân biệt giữa các đối tượng, hình ảnh khác nhau (chẳng hạn như nhận diện khuôn mặt, đồ vật xung quanh)
– Giảm thị lực trung tâm, tức là những vị trí ở trung tâm của hình ảnh sẽ bị méo mó, mờ nhòe, biến dạng. Đường thẳng phía trước mắt trở thành đường cong, lượn sóng…
– Các triệu chứng bắt đầu ở một bên mắt nhưng cuối cùng cả hai mắt đều bị ảnh hưởng
Triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể khô
Nhìn hình ảnh méo mó, biến dạng
Một số người bị thoái hóa điểm vàng cho biết rằng, những vật trước đây rõ ràng họ nhìn thấy là đường thẳng (như là: song cửa, hàng rào, dòng kẻ của trang giấy,…) nhưng một thời gian sau họ lại nhìn thấy những vật đó trở thành đường cong, gợn sóng, méo mó.
Luôn cần có ánh sáng cường độ mạnh để làm việc
Do thị lực bị giảm sút nên những gì người bệnh thoái hóa điểm vàng nhìn thấy thường mờ hơn so với người bình thường. Đó không chỉ là chữ viết, hình ảnh mà màu sắc của đồ vật họ nhìn thấy cũng kém hơn, nhất là ở những nơi tối, ít ánh sáng. Vì vậy, họ thường cần có một cường độ ánh sáng mạnh hơn khi học tập hay làm việc.
Mất dần khả năng nhận biết độ chi tiết, sắc nét của hình ảnh
Tức là người bệnh sẽ giảm khả năng phân biệt giữa các đối tượng, hình ảnh khác nhau, chẳng hạn như khả năng nhận biết khuôn mặt, đồ vật xung quanh.
Giảm thị lực trung tâm ở một hoặc cả hai mắt
Người bị thoái hóa điểm vàng sẽ nhìn thấy những vị trí trung tâm của hình ảnh trở nên mờ nhòe, méo mó và biến dạng.
Thoái hóa điểm vàng thể khô thường ảnh hưởng đến cả hai mắt. Nếu như chỉ có một mắt bị ảnh hưởng, bạn khó có thể nhận ra bất kỳ thay đổi nào trong thị giác của bạn vì mắt tốt có thể bù đắp cho mắt yếu. Vì vậy, khi gặp những triệu chứng bất thường về mắt, bạn không nên chủ quan mà phải chủ động tìm hiểu nguyên nhân, thăm khám kịp thời để tránh dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.
Triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể ướt
Thoái hóa điểm vàng thể ướt thường tiến triển ở những người đã mắc thoái hóa điểm vàng thể khô. Nếu đã bị mờ ở thị lực trung tâm thì thoái hóa điểm vàng thể ướt sẽ làm cho tình trạng này xấu đi đột ngột. Các dấu hiệu người bệnh có thể gặp như:
Hình ảnh nhìn được bị biến dạng
Lúc này, không chỉ một phần đường thằng nhìn thấy trước đây bị biến dạng thành đường cong như triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể khô, mà là toàn bộ đường thẳng biến thành đường cong, lượn sóng hoặc quanh co.
Xuất hiện những điểm mù
Điểm mù chính là những điểm đen, xuất hiện ở chính giữa tầm nhìn và chúng có xu hướng càng ngày trở lên lớn hơn. Nguyên nhân là do có sự phát triển bất thường của các mạch máu dưới hoàng điểm và gây tổn thương tế bào. Điểm đen ở trung tâm của tầm nhìn là do máu và dịch lỏng từ các mạch máu bất thường này bị rò rỉ ra võng mạc.
Gặp ảo giác
Triệu chứng này thường hiếm xảy ra, tuy nhiên khi gặp phải người bệnh có thể nhìn thấy những hình dạng, con người hoặc động vật không có thực ở hiện tại.
Triệu chứng thoái hóa điểm vàng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của những người mắc bệnh. Nó không chỉ làm cho tầm nhìn của bạn bị hạn chế mà còn làm cho chất lượng cuộc sống giảm đi đáng kể, cảm giác bực mình, khó chịu vì những những công việc hàng ngày đơn giản như đọc sách báo, xem ti vi cũng trở nên khó khăn hơn.
Nếu có các triệu chứng kể trên, bạn nên đi khám mắt ngay để phát hiện bệnh thoái hóa điểm vàng nếu có. Điều trị sớm giúp bảo vệ thị lực và ngăn chặn các biến chứng của bệnh thoái hóa điểm vàng.
4. Cách điều trị thoái hóa điểm vàng
- Ở giai đoạn sớm: Các nhà khoa học tại Viện mắt quốc gia Hoa Kỳ khuyến cáo rằng, việc bổ sung đầy đủ các chất chống oxy hóa như vitamin A, E, Lutein, Zeaxanthin, Kẽm mỗi ngày có thể làm giảm 25% nguy cơ mất thị lực do thoái hóa điểm vàng và phòng ngừa những bệnh lý khác về mắt như bệnh đục thủy tinh thể, đục dịch kính, khô mắt... Do vậy, nếu đang ở giai đoạn sớm của bệnh, bạn có thể sử dụng sản phẩm bổ mắt có chứa các chất trên để ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn.
- Ở giai đoạn nặng, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp điều trị như: Phẫu thuật laser bằng cách sử dụng một chùm tia sáng nhỏ phá hủy các mạch máu bất thường hoặc đang bị rò rỉ trong mắt. Hoặc liệu pháp quang động là dùng ánh sáng kích hoạt một loại thuốc được tiêm vào cơ thể để tiêu diệt những mạch máu bị rò rỉ. Một số thuốc có thể giúp ngăn chặn các mạch máu mới hình thành bằng cách tiêm trực tiếp vào mắt, tuy nhiên phương pháp này có thể gây đau trong một thời gian nhất định.
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể khô
Bệnh thoái hóa điểm vàng ảnh hưởng trực tiếp đến lớp tế bào biểu mô sắc tố võng mạc (RPE, lớp nằm giữa võng mạc và màng mạch - nguồn cung cấp máu chính cho võng mạc). Trong bệnh thoái hóa điểm vàng thể khô, khi các tế bào RPE bị chết đi thì các tế bào võng mạc nằm bên trên cũng chết theo. Bệnh tiến triển chậm và dần gây mất thị lực.
Cho tới nay vẫn chưa có phương pháp điều trị triệt để thoái hóa điểm vàng thể khô. Tuy nhiên, một số nghiên cứu lớn đã chỉ ra rằng bổ sung kẽm và các loại vitamin có đặc tính chống oxy hóa sẽ kìm hãm được tốc độ chuyển biến xấu của bệnh.
Theo nghiên cứu của Viện mắt Quốc gia Hoa Kỳ, một số bệnh nhân thoái hóa điểm vàng có thể được hưởng lợi từ việc bổ sung vitamin C, vitamin E, lutein và zeaxanthin, kẽm theo một tỷ lệ nhất định, gọi là công thức AREDS2. Cụ thể, người bệnh có nguy cơ cao chuyển sang giai đoạn cuối, thoái hóa điểm vàng thể ướt hoặc đã bị giảm thị lực đáng kể…. có thể giảm ít nhất 25% nguy cơ tiến triển của bệnh.
Theo một nghiên cứu khác trên các bệnh nhân nữ, uống bổ sung acid folic, vitamin B6 và vitamin B12 cũng đem lại nhiều lợi ích sức khỏe. Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy ăn các loại rau có lá màu xanh đậm, trái cây màu vàng, cam hoặc trái cây nhiều màu sắc khác có thể giúp giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng.
Bổ sung vitamin và khoáng chất không phải thể điều trị khỏi bệnh thoái hóa điểm vàng, cũng không thể lấy lại tầm nhìn đã bị mất đi do căn bệnh này. Tuy nhiên, nếu sử dụng với liều lượng phù hợp sẽ giúp làm chậm sự phát triển của bệnh. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ Nhãn khoa để có được phương pháp điều trị tốt nhất.
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt
Thoái hóa điểm vàng thể ướt chỉ chiếm khoảng 10% trong tổng số người bệnh bị thoái hóa điểm vàng. Thể này xuất hiện khi các mạch máu nuôi dưỡng điểm vàng bị tăng sinh, tạo ra nhiều mạch máu mới nhưng rất giòn, dễ bị nứt vỡ làm rò rỉ máu và dịch lỏng vào trong võng mạc.
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt bao gồm thuốc ức chế tăng sinh tân mạch (anti-VEGF treatment), trị liệu laser (thermal laser treatment) và liệu pháp quang động (photodynamic therapy). Các phương pháp trên có thể cải thiện triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể ướt nhưng không làm giảm đáng kể nguy cơ mất thị lực nghiêm trọng.
Tiêm thuốc ức chế tăng sinh tân mạch
Một trong những phương pháp điều trị thoái hóa điểm vàng phổ biến hiện nay là tập trung vào chất hóa học gây tăng sinh mạch máu bất thường trong võng mạc. Chất hóa học này được gọi là yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu, hay VEGF. Thuốc kháng VEGF có thể ức chế hoạt động của chất hóa học này, làm chậm sự rò rỉ mạch máu, ngăn ngừa quá trình mất thị lực và có thể cải thiện tầm nhìn.
Thuốc kháng VEGF được tiêm trực tiếp vào mắt tại bệnh viện. Người bệnh cần tiêm VEGF trong vòng vài tháng và lặp lại điều trị nếu phương pháp này phát huy hiệu quả. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định kết hợp kháng VEGF với liệu pháp khác nếu điều đó có lợi cho người bệnh.
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt bằng laser
Hầu hết các trường hợp thoái hóa điểm vàng thể ướt được điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên, những người bệnh không đáp ứng với thuốc cần được điều trị bằng một phương pháp khác, chẳng hạn phẫu thuật laser tại các bệnh viện chuyên khoa mắt.
Phẫu thuật Laser (Laser quang đông)
Trong phẫu thuật này, bác sĩ sẽ dùng tia laser năng lượng cao để tạo ra một vết bỏng nhỏ ở vùng võng mạc cần điều trị. Năng lượng từ tia laser sẽ phá hủy các mạch máu bất thường, chống rò rỉ máu ra ngoài võng mạc và ngăn chặn sự phát triển của các mạch máu mới.
Sau điều trị, người bệnh có thể bị nhìn mờ hơn so với trước đó nhưng tình trạng này sẽ được cải thiện trong khoảng 1 tuần. Nhược điểm của phương pháp này là tạo ra điểm mù vĩnh viễn trong tầm nhìn do tạo sẹo trong quá trình điều trị. Khoảng 50% số bệnh nhân điều trị bằng phẫu thuật laser nóng cần điều trị lại trong 3 - 5 năm.
Xạ trị
Xạ trị được áp dụng khi các phương pháp điều trị trên không đạt được hiệu quả mong muốn. Các nghiên cứu được thực hiện gần đây cho thấy, sử dụng xạ trị kết hợp dùng thuốc kháng VEGF có thể làm giảm số lần tiêm thuốc. Kết quả này tuy khả quan nhưng vẫn chưa đánh giá được hết những lợi ích và nguy cơ mà người bệnh có thể gặp phải. Vì vậy đây vẫn là phương pháp trong quá trình thử nghiệm lâm sàng, người bệnh và cả bác sĩ cần cân nhắc khi lựa chọn.
Một số phương pháp phẫu thuật mới điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt
Trong những năm gần đây, hai phương pháp phẫu thuật mới đã được phát triển để điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt, bao gồm:
- Chuyển vị điểm vàng: Điểm vàng được tái định vị trên vị trí khác của võng mạc, nơi mà không bị ảnh hưởng bởi các mạch máu bất thường.
- Thay ống kính mắt nhân tạo: Ống kính của mắt được loại bỏ và thay thế bằng một thấu kính nhân tạo được thiết kế để tăng cường thị lực trung tâm.
Cả hai phương pháp trên đều cho kết quả tốt hơn so với phẫu thuật laser nhưng chúng cũng có những nhược điểm nhất định: Mới chỉ áp dụng trên thử nghiệm lâm sàng; chưa đánh giá hết được tính an toàn và hiệu quả trong thời gian dài; nguy cơ cao xuất hiện các biến chứng nghiêm trọng hơn so với phẫu thuật bằng laser.
Một nghiên cứu vào tháng 9 năm 2015 trên một bệnh nhân bị thoái hóa điểm vàng thể ướt điều trị bằng liệu pháp tế bào gốc là hứa hẹn mới trong việc điều trị căn bệnh này. Nhưng để có thể áp dụng điều trị rộng rãi, chắc hẳn còn một thời gian khá dài do độ phức tạp và khả năng ứng dụng thực tế mà chúng mang lại.
Dù có nhiều biện pháp khác nhau, nhưng điều trị thoái hóa điểm vàng chưa đạt được hiệu quả ở việc hạn chế ảnh hưởng tới thị lực cũng như không có tác dụng phụ. Chính vì vậy, việc phòng ngừa có ý nghĩa hơn cả.
Thực hiện lối sống lành mạnh với chế độ dinh dưỡng hợp lý, không hút thuốc lá, đeo kính bảo vệ cũng như sử dụng thêm một số viên uống bổ mắt chuyên biệt có chứa hoạt chất chống oxy hóa mạnh mẽ như Lutein, Bilberry... kết hợp với dùng các loại thực phẩm chức năng có chứa hai thành phần trên như EyeAid+ sẽ giúp bạn hạn chế được sự hình thành căn bệnh, ngăn không cho bệnh nặng thêm và dần dần đẩy lùi bệnh này.
Xem ngay sản phẩm >>> EyeAid+
5. Phòng ngừa thoái hóa điểm vàng
Việc phòng ngừa gồm các biện pháp để phát hiện sớm bệnh thoái hóa điểm vàng, giảm và tránh các biến chứng của bệnh.- Khám mắt và đáy mắt định kỳ, nhất là khi trên 55 tuổi hoặc có thân nhân đã từng bị bệnh thoái hóa điểm vàng;
- Không hút thuốc lá;
- Vận động thân thể;
- Giữ thăng bằng trong dinh dưỡng: ăn thêm cá 2-3 lần mỗi tuần; ăn một nắm hạt (nuts) mỗi tuần; ăn rau cải xanh và trái cây mỗi ngày;
- Hạn chế lên cân;
- Bảo vệ mắt bằng kính râm khi ra ánh mặt trời...
Hi vọng với bài viết này đã cung cấp được cho bạn đọc những thông tin hữu ích nhất, giúp các bạn biết được cách điều trị thoái hóa điểm vàng hiệu quả nhất. Kính chúc các bạn thật nhiều sức khỏe, niềm vui trong cuộc sống, xin chân thành cảm ơn. !
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bài liên quan:
>>> Mắt bị mờ nên uống thuốc gì?
>>> Biến chứng nguy hiểm của bệnh tăng huyết áp đến mắt
>>> Ăn gì tốt cho mắt cận thị? 09 loại thực phẩm tốt cho mắt cận thị