Bệnh viêm khớp mãn tính viêm khớp tự phát ở tuổi thiếu niên cha mẹ đừng chủ quan

Bệnh viêm khớp mãn tính thiếu niên và viêm khớp tự phát thiếu niên hầu hết mọi người trong đó có rất nhiều cán bộ y tế nghĩ rằng viêm khớp chỉ gặp đối với người lớn tuổi, gây đau đớn và tàn phế cho người bệnh. Nhưng sự thực không chỉ như vậy, bệnh viêm khớp còn gặp cả ở tuổi thiếu niên được gọi là viêm khớp mãn tính thiếu niên và có thể để lại những di chứng nặng nề cho trẻ trong quá trình phát triển.

► Bệnh viêm khớp thiếu niên là gì?

Tổn thương xương khớp tuổi thiếu niên hiện nay là nhóm bệnh rất hay gặp trong thực tế lâm sàng, diễn biến phức tạp, khó nhận biết và nhìn chung vẫn còn gây rất nhiều khó khăn cho các bác sỹ lâm sàng nói chung và các bác sỹ nhi khoa nói riêng trong chẩn đoán, điều trị, theo dõi và tiên lượng bệnh.

Viêm khớp tự phát tuổi thiếu niên là một trong những nhóm bệnh hay gặp nhất. Đây là nhóm bệnh tự miễn dịch, nguyên nhân chưa biết ở trẻ em, được định nghĩa là tình trạng viêm khớp mạn tính kéo dài ít nhất 6 tuần, khởi phát bệnh trước 16 tuổi. Với định nghĩa này đã loại trừ một số bệnh ở trẻ em có các biểu hiện lâm sàng tương tự như: viêm khớp do virut, chấn thương, ban xuất huyết Scholein -Henoch, sốt thấp (còn gọi là bệnh thấp tim, thấp khớp cấp); viêm khớp nhiễm khuẩn; nhóm bệnh lý tự miễn dịch khác như lupus ban đỏ hệ thống, bệnh mô liên kết hỗn hợp hay viêm da cơ khởi phát tuổi thiếu niên; một số bệnh lý ác tính có biểu hiện khớp như bệnh bạch cầu cấp và các bệnh lý máu ác tính khác; đau khớp tuổi phát triển hay một số bệnh khác như Legg- Perthes- Calve... cũng không thuộc nhóm này.

Bệnh viêm khớp thiếu niên là bệnh gì?

► Viêm khớp thiếu niên tự phát

Viêm khớp tự phát thiếu niên là một bệnh viêm khớp mạn tính, xảy ra ở trẻ dưới 16 tuổi, không rõ căn nguyên, thời gian tồn tại của viêm khớp ít nhất trên 6 tuần, đã loại trừ được các căn nguyên khác gây viêm khớp. Viêm khớp được xác định là:

Sưng khớp hoặc có tràn dịch trong khớp
Hoặc có ít nhất 2 dấu hiệu sau: đau khớp hoặc đau khi vận động, giới hạn vận động khớp, biểu hiện tăng nóng tại khớp

► Nguyên nhân bệnh Viêm khớp thiếu niên

Nguyên nhân của nhóm bệnh viêm khớp thiếu niên tự phát cho đến nay vẫn còn chưa rõ. Các nghiên cứu gần đây cho phép kết luận bệnh không phải do một căn nguyên riêng lẻ gây ra, mà do nhiều yếu tố hướng khớp cùng tác động vào một cá thể mang những yếu tố di truyền nhất định. Các yếu tố môi trường, đặc biệt là các tác nhân nhiễm khuẩn; rối loạn hệ thống miễn dịch... có vai trò quan trọng trong sinh bệnh học viêm khớp thiếu niên tự phát.

► Biểu hiện của bệnh viêm khớp thiếu niên

Tỷ lệ mắc bệnh là như nhau giữa nam và nữ, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.

- Toàn trạng: mệt mỏi, sốt kéo dài mỗi ngày từ 1 đến 2 cơn.

- Nổi ban: có các dạng dát sẩn, ban đỏ, ban hồng mềm và nhanh chóng biến mất, thường xuất hiện khi sốt cao. Ban là một trong những triệu chứng khá quan trọng. Nếu trong suốt cả quá trình bị bệnh không xuất hiện ban thì việc chẩn đoán bệnh cần phải cân nhắc.

Nổi ban cũng là biểu hiện của viêm khớp thiếu niên

- Nổi các hạch bạch huyết là triệu chứng khá phổ biến. Gan lách hiếm khi to.

- Viêm khớp: triệu chứng này không nhất thiết phải xuất hiện ngay từ khi mới bị bệnh. Viêm khớp thường xuất hiện sau vài tuần bị bệnh nhưng cũng có trường hợp sau gần chục năm bị bệnh mới xuất hiện viêm khớp. Thường là viêm 2-3 khớp lớn. Khớp thường gặp nhất là khớp gối (60%), sau đó đến khớp cổ tay và khớp bàn ngón tay (55%), khớp cổ chân (45%). Viêm khớp có tính chất đối xứng hoặc không đối xứng.

- Viêm tim: là triệu chứng hay gặp. Chủ yếu là viêm màng ngoài tim với các biểu hiện như đau ngực, khó thở, xuất hiện trong giai đoạn tiến triển của bệnh. Có đến 80% trường hợp không có triệu chứng của viêm màng ngoài tim nhưng khi siêu âm tim phát hiện ra có tràn dịch màng ngoài tim. Viêm nội tâm mạc và viêm cơ tim hiếm gặp hơn.

- Tiến triển của bệnh rất đa dạng, có thể chỉ bị bệnh trong thời gian ngắn không để lại di chứng, nhưng cũng có thể bị bệnh cả đời với những di chứng biến dạng khớp nặng. Rất khó tiên lượng được bệnh ngay trong giai đoạn đầu bị bệnh, tuy nhiên sau 6 tháng bị bệnh nếu bệnh nhi có những triệu chứng sau đây thì tiên lượng kém: tồn tại các triệu chứng toàn thân, viêm nhiều khớp, hemoglobin máu thấp, số lượng bạch cầu và tiểu cầu tăng, có thể có các triệu chứng ngoài khớp khác kèm theo như đông máu nội mạch rải rác phối hợp với suy tế bào gan và tổn thương não, suy chức năng gan do điều trị bằng salicylat…

► Biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm khớp thiếu niên

Một số biến chứng nghiêm trọng có thể là do viêm khớp dạng thấp thiếu niên. Nhưng cần thận trọng kiểm soát bệnh và tìm kiếm chăm sóc y tế thích hợp rất có thể làm giảm nguy cơ các biến chứng:

- Vấn đề mắt: Một số dạng viêm khớp dạng thấp thiếu niên có thể gây viêm mắt. Nếu tình trạng này không chữa trị, nó có thể gây đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp và thậm chí mù lòa. Viêm mắt thường xuyên xảy ra mà không có triệu chứng, do đó điều quan trọng đối với trẻ em bị viêm khớp dạng thấp thiếu niên là cần thường xuyên tới bác sĩ nhãn khoa thăm khám.

- Tăng trưởng: Viêm khớp dạng thấp thiếu niên có thể cản trở sự phát triển xương và sự tăng trưởng của trẻ. Một số thuốc dùng để điều trị viêm khớp dạng thấp thiếu niên, chủ yếu là corticosteroid, cũng có thể ức chế sự tăng trưởng.

► Điều trị bệnh ra sao?

Cố gắng duy trì các sinh hoạt thường ngày của trẻ như khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động xã hội, học tập ở trường lớp bình thường như những trẻ khác. Tuy vậy khi bệnh tiến triển phụ huynh nên cho con nghỉ ngơi, chế độ dinh dưỡng tốt và đặc biệt có giấc ngủ đầy đủ.

Do tính chất của bệnh viêm khớp thiếu niên tự khởi phát ở tuổi thiếu niên, tổn thương nhiều vị trí, có thể có những biến chứng ảnh hưởng xấu đến việc học tập, sinh hoạt của trẻ nên việc điều trị cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa như thấp khớp học, nhi khoa, phục hồi chức năng, chuyên gia tâm lý kết hợp với sự chăm sóc của gia đình và hỗ trợ của nhà trường…

Các bạn nên tham khảo thêm >>> Thuốc chữa bệnh viêm khớp hiệu quả do B.sĩ Th.sĩ Phan Đăng Bình khuyên dùng

► Viêm khớp thiếu niên nên ăn gì?

- Ăn nhiều rau, trái cây tươi, ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.

- Nên dùng dầu đậu nành, dầu hạnh nhân.

- Tập thể dục đều đặn.

- Thịt heo, thịt gia cầm (gà, vịt, bò) cá biển, tôm, cua, sò.

- Ngũ cốc: lúa mì, lúa mạch...

- Bổ sung thêm: vitamin D, B, K, folic acid, calcium, sắt có chứa trong các loại rau.

- Dùng các loại dầu chứa acid béo omega 3 như: dầu đậu nành, dầu hạnh nhân, dầu ô-liu...

► Viêm khớp thiếu niên không nên ăn gì?

* Gan, thận, tim, trứng cá, cá trích, cá mòi, thịt bò, thịt gà lôi, chim bồ câu, ngỗng, sò...

* Đặc biệt không dùng chất đạm này chung với bia, rượu mạnh hoặc rượu vang đỏ.

* Các loại đậu, cây họ đậu, măng tây, súp lơ, nấm.

* Tránh uống rượu, bia, thuốc lá, cà phê, chocolat.

* Tránh dùng mỡ động vật...

Trên đây là kiến thức tổng hợp về bệnh viêm khớp thiếu niên hi vọng các phụ huynh nên quan tâm tới con cái khi có các biểu hiện trên và đưa con đi khám ngay.